Zielona energia czy wzrost gospodarczy?

Praktycy zwracają uwagę, że energia z tzw. źródeł odnawialnych jest na ogół mniej opłacalna dla producenta, niż energia wytwarzana konwencjonalnie. Przeważnie mają rację. Z drugiej jednak strony nie budzi już dziś wątpliwości stwierdzenie, że jest korzystna dla gospodarki jako całości.

To jest jeden z wielu przypadków, które podważają iluzję, że korzyść dla przedsiębiorcy automatycznie oznacza korzyść dla gospodarki.

Ostatnio badania nad wzajemnymi zależnościami technologii i gospodarki znalazły się w nurcie badań nad zależnościami przyczynowo-skutkowymi w gospodarce. To są bardzo trudne badania, ponieważ nie mają tu zastosowania znane i stosunkowo łatwe metody wykrywania korelacji statystycznych, jako że najpierw trzeba odpowiedzieć na pytanie w rodzaju „co jest pierwsze – jajko czy kura?”. Mało jest narzędzi do takich badań, a jedyna kompletna metodologia kointegracji, w tym zwłaszcza autoregresji szeregów czasowych, wymaga bardzo żmudnych testów dla znalezienia kierunku zależności. Wiem coś o tym, bo sam kilkanaście lat temu, nie mając nawet takich narzędzi, borykałem się z szeregami czasowymi w badaniach sektorowych. Jednak warto, bo wyniki bywają nader interesujące. Np. takimi metodami wykazano, że podniesienie podatków może mieć zarówno negatywny, jak i pozytywny wpływ na rozwój gospodarki (http://ceo.cxo.pl/artykuly/31570/Strumienie.pieniedzy.cz.III.html). Wyniki takich badań są też źródłem cennych wskazówek dla polityki gospodarczej.

No więc co jest pierwsze? Czy wzrost konsumpcji energii bywa siłą napędową wzrostu gospodarczego, czy na odwrót – wzrost gospodarczy skutkuje wzrostem konsumpcji energii? Do tej pory przebadano kilkadziesiąt krajów i w większości stwierdzono pierwszą z tych zależności, tzn. że zwiększone spożycie energii jest jednym z czynników napędzających wzrost gospodarczy. W niektórych krajach jest odwrotnie, w nielicznych zależność jest dwukierunkowa, co oznacza spiralę wzajemnie napędzających się procesów wzrostu. W jednym przypadku (Peru) stwierdzono brak zależności.

Jednakże konsumpcja energii to nie to samo, co produkcja energii. Tutaj badań jest znacznie mniej, można je policzyć na palcach jednej ręki. Wynika z nich, że omawiana zależność jest dwukierunkowa. Kilka tygodni temu ukazało się opracowanie śmiałków, którzy zajęli się tematem jeszcze bardziej szczegółowym, mianowicie energią ze źródeł odnawialnych. Uzyskali podobny wynik, a oprócz tego szereg wniosków, które sugerują, że pozytywny wpływ wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych jest wieloraki i nie zawsze łatwy do zauważenia. Na przykład redukuje negatywny wpływ spekulacyjnych fluktuacji cen tradycyjnych nośników energii, a także stwarza presję na postęp technologiczny w dziedzinie oszczędności energii.

Badania przeprowadziło trzech uczonych tureckich: Yusuf Bayraktutan z uniwersytetu Kocaeli oraz Metehan Yilgör i Sefer Uçak z Uniwersytetu Balıkesir.